امام خميني ؛ هم دل و هم زبان جوانان

در ميان رهبران نهضت ها و ملت ها ، امام خميني رحمت الله عليه اسوه اي بي بديل است كه با پيروي از نياكان پاكش ، از سال هاي جواني ، سجاياي اخلاقي و كرامت هاي انساني را در وجود خويش متجلي ساخت ؛ آن گاه راهنما و دليل راه مردم شد و با فيض انفاس قدسي و به مدد دم مسيحايي خود ، به قلب ها و جان ها ، زندگي و پويايي ويژه اي بخشيد و آنان را كه مستعد هدايت و رهايي بودند ، از گرداب هلاكت و غرقاب نيستي ، خلاصي داده و به ساحل آرامش و نجات ، رهنمون ساخت . حضرت امام در عين حال كه به تحصيل و تدريس رشته هاي گوناگون علمي ، اخلاقي ، عرفاني و ... اشتغال مي ورزيد ، همواره خدمت به دين و مهرباني بر همگان ، به ويژه جوانان را مطلوب خويش تلقي مي كرد و از هر مجالي به منظور تعالي و تكامل روح و انديشه نسل نو ، بهره مي جست و از همان آغاز رهبري خود نشان داد كه مخاطبان و اميدهايش را در گهواره ها ، مدرسه ها و دانشكده ها مي جويد و مي پرورد.

جوان ؛ سرمايه معنوي كشور

آن گاه كه به بازخواني پيام ها و سخنان بلند آن عزيز مي پردازيم ، درمي يابيم كه حضرت امام ، از تمامي زمينه ها و مايه هاي علمي ، براي تأثيرگذاري بر روح و جان جوانان ، در مسير هدف هاي معنوي انقلاب ، بهره مند شده است . حضرت امام ، با آگاهي از جنبه هاي شخصيتي و روان شناختي اين قشر ، شرايط و مسايل فرهنگي و تحليل مباحث سياسي در حساس ترين شرايط سياسي ، جوانان را مخاطب را قرار داده است . امام عقيده داشت كه جوانان ، سرمايه هاي ارزشمند معنوي يك كشورند و از همين رو بود كه نگه داشت ، حفظ و رشد اين سرمايه ها را بسيار مهم تلقي مي كردند و به تكليف خطيري كه در جلوگيري از خطر غفلت جوانان به عهده همگان بود ، توجه ويژه اي داشتند و اين غفلت را دو سويه مي دانستند ؛ غافل شدن جوانان از ارزش ها ، اصول و مباني ديني و اعتقادي از يك سو و غافل شدن اوليا و مسؤولان فرهنگي و فكري جامعه از نسل جوان از سوي ديگر.
امام به اصل بيداري و هشياري جوانان ، اعتقادي راسخ داشت و در موضع گيري ها ، پيام ها و مصاحبه ها و نصيحت هاي خويش ، به اين بعد توجهي ويژه داشت .

جواني ؛ فصل تعالي و كمال طلبي

حضرت امام ، به خوبي مي دانست كه در دوران جواني ، روح ، عرفان ، اخلاق و معنويات ، متجلي مي شود و اين قشر جوان است كه مي تواند آماده پذيرش فضيلت ها و ارزش هاي الهي باشد و زمينه هاي كمال طلبي در چنين نسلي به خوبي بروز مي كند ؛ از اين روي ، بر اين باور بود كه بايد بخش قابل توجهي از سرمايه گذاري ها و برنامه ريزي هاي دست اندركاران امر تعليم و تربيت و تلاش گران عرصه فكري و فرهنگي ، متوجه اين قشر باشد و نيز لازم است ، محور اساسي و اصلي سياست گذاري هاي فرهنگي ، اجتماعي ، سياسي و مخاطب هاي اصلي رسانه هاي جمعي ، همواره جوانان باشند.
نگاه ژرف و همراه با بصيرت سكان دار اصلي انقلاب اسلامي در امر مبارزه ، عنايت ويژه نسبت به جوانان ، مورد غفلت قرار نگيرد . در ك و شناخت راستين امام از مراتب و كمالات انسان و نيازهاي واقعي جوانان جامعه شد و حساسيت بسيار نسبت به رشد جنبه هاي روحي و معنوي ، در ميان نسل پر انرژي جوان ، سبب شد كه در سال هاي نخست پيروزي انقلاب اسلامي ، تحول چشم گيري در قشر جوان جامعه پديد آيد و گروه زيادي از خداجويان رها شده از امور پست و حيواني راه سعادت خود را در تزكيه نفس و سلوك به سوي حق بجويند . نفوذ معنوي و قدرت شگرف و تأثير حيرت انگيز كلام امام ، عاشقان و دلدادگاني را در ميان جوانان پرورش داد كه بسياري از اهل معنا و معزرفت ، به حال آنان غبطه مي خورند .
از سوي ديگر ، نسل جوان جامعه ،گمشده و الگوي برتر خويش را در وجود پربركت و شخصيت جامع حضرت امام يافتند و كوشيدند به اخلاق ورفتارش اقتدا كنند و رهنمودهايش را در عرصه هاي ايستادگي ، فرهنگ و اخلاق ، به كار ببندند .

تقدير و تمجيد ويژه امام از جوانان

حضرت امام ، از خداوند ، كاميابي همه مسلمانان ، به ويژه جوانان را در از بين بردن استعمار و كارگزاران خيانت كار ، خواستار شد و بر جوانان پرشور و بيدار حوزه و دانشگاه كه با قيام و استقامت خود ، وفاداري خويش را به اسلام و كشور ايران ثابت كردند ، درود فرستاد 5 و در فراز يكي از بيانات خويش فرمود : « اي جوانان ! خداوند ، پشتيبان شما باشد . من به همه شما ارادت دارم ، اخلاص دارم ، محبت دارم ، دوستي دارم . شما از خود من هستيد و من هم از خود شما . ان شاءالله موفق باشيد ، مؤيد باشيد ، جديت كنيد در تحصيل ... جديت كنيد در اين كه خودتان را خوب بار بياوريد. خدا حفظتان كند ، سلامت باشيد ان شاءالله ... »6
امام ، پاكي ، لطافت روح و صفاي باطن جوان را از ويژگي هاي مهم اين قشر مي داند و از اين رو ، از جوانان مي خواهد تا چنين توانايي هايي را دارند و مي توانند در برابر مفاسد اخلاقي قيام كنند ، بيشتر به اصلاح نفس توجه كنند .
امام در بياني ديگر اميد خود را به جوانان ، چنين بروز مي دهد :
« ان شاءالله خدا اين جوان هاي ما ... كه مشغول بودند از اول تا حالا و فداكاري كردند ، براي ما بري اسلام نگه دارد ، اين ها را من دعا گو هستم ، من خدمت گذار اين ها هستم » 7
امام ، قشر جوان را كه چون سدي محكم در برابر دشمنان ايستادند و براي رضاي پروردگار ، فداكاري و جان فشاني و از ارزش هاي قرآني و اسلامي پاسداري كردند ، محبوب خداوند متعال مي داند 8 و چنين نيروي ارزشمندي را افتخار اسلام و سرزمين ايران معرفي مي كند .
در مجموع از بيانات و رهنمودهاي امام در ارتباط با جوانان برمي آيد كه :
1. هم خود ، بيدار باشند و هم جامعه را از بي توجهي و بي تفاوتي و ناداني ، نجات دهند ؛
2. در شناسايي اسلام جديت كرده ، قرآن را بياموزند و به كار بندند و در پيشبرد آرمان هاي اسلام بكوشند ؛
3. با كمال قدرت به سوي تعالي و ترقي گام بردارند و از توطئه هاي شيطاني ، هراس به خود راه ندهند ؛
4. از اختلاف و تفرقه بپرهيزند و در تقويت اراده خود همت ورزند ؛
5. كشور را از وابستگي هاي فكري ، سياسي و اقتصادي برهانند و استقلال واقعي و همه جانبه و كاملي را به ارمغان آورند .
امام ، به نقش جوانان در به ثمر رساندن نهضت و برپايي نظام اسلامي و نيز فداكاري آنان در دفاع مقدس ، تأكيد دارد و نصيحت هاي بالا را در برهه هايي از تاريخ مطرح كرده اند تا ، نسل جوان در روند مبارزه و مقاومت و تلاش در كسب علم و ايمان ، لحظه اي غافل نشود و نيز توجه داشته باشند آن چه كه موجب پيروزي در عرصه هاي گوناگون شده ، سلاح ايمان است :
آن چه جوانان كشور ما داراي يك چنين جايگاه و منزلتي كرد ، « آن چه به آنان نيرو داد تا نهضت را به دروازه اي پيروز برسانند ، آن چه نسل جوان را در ئنياي سراسر مادي امروز هويت بخشيد و آن را به سرمنزل مقصود و عروج ، هدايت كرد ، يك چيز بود و آن ، نيروي ايمان جوانان ما به اسلام بود » 9

صفاي معنوي

امام ، پاكي ، لطافت روح و صفاي باطن جوان را از ويژگي هاي مهم اين قشر مي داند و از اين رو ، جوانان مي خواهند تا چنين توانايي هايي را دارند و مي توانند در برابر مفاسد اخلاقي قيام كنند ، بيش تر به اصطلاح نفس توجه كنند ؛ چرا كه در سال هاي بالاتر ، هم قواي آدمي به تحليل رفته وهم ديگر از چنين نشاط معنوي خبري نيست.
« اين تأثير قلبي و تصور باطني ، در روزهاي جواني ، بهتر حاصل مي شود ؛ زيرا كه قلب جوان ، لطيف و ساده است و صفايش بيشتر است و واردات آن كم تر و تزاحمات در آن كم تر است » 10
امام بر اين باور است كه آدمي تا جوان است ، مي واند به سوي قله ايمان و پاكي گام بردارد ؛ چرا كه هنوز ريشه هاي فساد در قلبش جاي نگرفته است و چنين دلي ، لطيف و ملكوتي است . از سوي ديگر ، و قتي ما چنين روزهايي را غنيمت شمرديم ، اگر هم گذشت ، ديگر جاي تأسف ندارد ؛ زيرا در راه خدا مصرف شده و آن چه در مسير حق و رضايت پروردگار بگذرد ، تازه به دست آمده است و بركت هاي آن هم هر لحظه ، روبه افزوني است . به علاوه ، در سال هاي جواني ، انسان اراده قوي دارد و مي تواند چون سدي در برابر ابتذال و فساد و شهوت بايستد و قوه جواني ، مي تواند آدمي را بر قواي شيطاني غلبه دهد :
« شما جوان ها ، بهتر مي توانيد تحصيل نفس كنيد ، شما به ملكوت نزديك تر هستيد . در شما آن ريشه هاي فساد ، كم تر است ، رشدش كم تر است . جوان ، زودتر اصلاح مي شود . حالا كه جوان هستيد ، سير خودتان را بكنيد »
امام در وصيت نامه سياسي ـ الي خود تأكيد مي فرمايد ، جوانان به دليل همين ويژگي هاي معنوي ، راه انبيا و اوليا را ادامه مي دهند و در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل ، جرعه هايي از شهادت را نوشيده اند كه چنين به وجد آمده اند و سپس مي افزايد : چنين نفخه الهي ، بر آنان گوارا باد .

پي نوشت ها: